18 красавіка 2023 года ва ўсім свеце па ініцыятыве ЮНЕСКА ўжо ў 40 раз будзе адзначацца Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных мясцін. У гэты дзень прынята звяртаць асаблівую ўвагу на помнікі гісторыі і культуры, каб мацней адчуць значнасць гістарычных мясцін і прыналежнасці да мінулага і будучыні. З гэтай нагоды ў чарговы беларускамоўны чацвер для вучняў 10-ых класаў была праведзена анлайн-віктарына “Помнікі літаратурным героям”.

Апошнім часам з’явілася шмат цікавых скульптур у гонар літаратурных персанажаў.  Падобныя скульптуры могуць узнікнуць нечакана, у нейкім дворыку, на тэрыторыі ўстановы… Не ўсе ўнесеныя ў афіцыйныя рэестры, не ўсе аднолькавай мастацкай вартасці… Але ўпрыгожваюць наша жыццё.

 Як грае на скрыпцы герой паэмы Якуба Коласа «Сымон-музыка», можна наяве пабачыць на плошчы імя паэта ў Мінску, дзе знаходзяцца самыя, бадай, вядомыя помнікі літаратурным героям. Бронзавы Сымон грае на скрыпцы, яго слухае сяброўка Аленка, а дзед Талаш разам са сваім баявітым унукам выглядаюць ворага.

Калі Дзень беларускага пісьменства ў 2010-м годзе праходзіў у Хойніках, там была адкрыта скульптурная кампазіцыя па творах Івана Мележа, які родам з тых мясцін.  Чароўная Ганна Чарнушка ў вясельным вянку слухае, як яе любы Васіль грае на дудачцы, за яе спінай аднавяскоўцы з Куранёў — стомленая сялянка хавае рукі пад фартух, а малы хлопчык узіраецца ў далеч… А вакол — роднае Палессе!

Адзін з герояў, вартых, па агульным прызнанні, увасаблення — Машэка, герой  паэмы Янкі Купалы “ Магіла льва”.Львоў у нашым горадзе шмат, а вось помнік Машэку, здаецца, пакуль адзін… Напэўна, з’явіцца і іншая скульптура, эскізы ўжо былі, а цяпер каменны помнік вышынёй у паўтара метра работы скульптара Уладзіміра Піпіна ўсталяваны на тэрыторыі колішняга замка, у парку імя Горкага. Суровы твар бязлітаснага разбойніка, ахвяры няшчаснага кахання, адпалохае любога ворага… Кажуць, помнік і сімвалізуе супрацьстаянне нападнікам.

У Гарадку можна пабачыць помнік палясоўшчыку Тарасу, герою паэмы «Тарас на Парнасе». Бронзавая выява героя, зробленая віцебскімі скульптарамі Іванам Казаком і Сяргеем Сотнікавым, нагадвае і самога аўтара паэмы Канстанціна Вераніцына.

Пералічанае, вядома, далёка не ўсё…  У нашым горадзе нясе службу і бронзавы пушкінскі станцыйны наглядчык, а  Уладзімір Конанаў стварыў паркавую скульптуру з граніту «Песнь пра зубра» і помнік «Маленькі прынц». У Оршы, у дзіцячым парку, высіцца Гулівер. У Брэсце, на вуліцы Гогаля, увекавечаныя сцэна адпявання панначкі з гогалеўскага «Вія», нос калежскага асэсара з апавядання«Нос», выкраданне Месяца з «Вечароў на хутары каля Дзіканькі»… І гэта далёка не поўны пералік, які, безумоўна, будзе яшчэ папаўняцца.

Падарожнічайце па роднай Беларусі, рабіце адкрыцці ў яе мастацтве і літаратуры!

Настаўніца беларускай мовы і літаратуры Шэнндзерава Іна Сяргееўна